Białka – rodzaje i występowanie

Każda komórka zawiera w swoim ustroju białko, które jest podstawą życia. Są zasadniczymi elementami budowy wszystkich tkanek naszego ustroju, oraz elementami wielu związków, w skład których wchodzą hormony, enzymy, przeciwciała.

Białko jest podstawowym materiałem budulcowym. Jest niezbędne do budowy i odbudowy naszych komórek. Wpływa na krzepnięcie i ciśnienie krwi. Wpływa na równowagę kwasowo-zasadową.

Niedobory białka mogą powodować zmniejszenie niektórych enzymów. Białka są również materiałem do odnowy ciał odpornościowych. Są podstawowym składnikiem płynów ustrojowych: krwi, płynu śródtkankowego oraz mleka. Biorą udział w odtruwaniu organizmu oraz są materiałem do biosyntezy hormonów białkowych.

Dobowe zapotrzebowanie białka powinno składać się z białka pełnowartościowego, zawierającego osiem niezbędnych aminokwasów. Nie wykorzystane w ustroju białka ulegają spalaniu. Tym samym wytwarza się energia. Nadmiar białka, więc nie jest odkładany jako zapas materiału budulcowego, lecz wykorzystywany jako źródło energii.

Niedobory białka mogą powodować:

• zahamowanie wzrostu i rozwoju niemowląt
• zmiany degeneracyjne wątroby
• anemię
• zmniejszoną odporność
• skłonność do występowania owrzodzeń błony śluzowej przewodu pokarmowego

Nieodwracalne zmiany patologiczne, spowodowane niedoborem białka mogą wystąpić u niemowląt, kobiet w ciąży, karmiących, dzieci.

Nadmiar białka mogą powodować:

• zwiększone wydalanie wapnia oraz związane z nim choroby: osteoporozę i kamicę nerkową
• niewydolność nerek
• chorobę niedokrwienną serca
• otyłość

Wiele badań potwierdziło przypuszczenie, że nadmiar białka może być jednym z elementów wpływających na rozwój niektórych nowotworów.

Białko w pożywieniu
W diecie naszej nie może zabraknąć mleka, sera, mięsa, drobiu, jaj oraz ryb. Ponadto należy spożywać nasiona roślin oleistych, które posiadają mnóstwo białka o składzie aminokwasowym oraz nasiona roślin strączkowatych.

Białko zwierzęce
Białka te nazywane są pełnowartościowymi. Zawierają one wszystkie niezbędne aminokwasy, których organizm nie jest w stanie sam wytworzyć. Najważniejsze źródła białka pełnowartościowego to: drób, ryby, mięso, produkty mleczne, jaja.

Białko pochodzenia roślinnego
Źródłami białek roślinnych są np. fasola, groch, ziarna zbóż i przetwory zbożowe, orzechy. Białka te nazywane są niepełnowartościowymi ponieważ, nie zawierają one wszystkich niezbędnych aminokwasów. Jednakże przy umiejętnym połączeniu produktów roślinnych, brakujące aminokwasy mogą uzupełniać się wzajemnie nawet bez spożywania mięsa.